Μέρος 1o - Βασικές υποθέσεις – αξιώματα της υπνοθεραπευτικής προσέγγισης του Milton Erickson

Μέσα από τα γραπτά και τις διδασκαλίες του κορυφαίου υπνοθεραπευτή του 20ου αιώνα Milton Erickson (1901-1980) μπορούμε να εκμαιεύσουμε μια σειρά από υποθέσεις – αξιώματα σχετικά με τη διαδικασία της θεραπευτική αλλαγής, τα οποία και αποτελούν τα θεμέλια για τη ψυχοθεραπευτική και υπνοθεραπευτική προσέγγιση, τόσο του Milton Erickson, όσο και των Νέο-Ερικσονιανών.

Ο Milton Erickson πρωτοστάτησε σε μια νέα προσέγγιση στην υπνοθεραπεία τον 20ο αιώνα που εξακολουθεί να φέρει το όνομά του (Ericksonian hypnotherapy), και η οποία ασκείται παγκοσμίως. Η προσέγγιση του Erickson ήταν πολύ πιο χαλαρή σε σχέση με τα προηγούμενα είδη υπνοθεραπείας. Χρησιμοποίησε μια φυσική και παράλληλα ευέλικτη μέθοδο για τη διαδικασία της υπνωτικής επαγωγής (διαδικασία για να εισέλθει κάποιος σε «κατάσταση» ύπνωσης - trance), η οποία βασιζόταν στο να συμβαδίζει με τον πελάτη. Δηλαδή, προσάρμοζε και διαφοροποιούσε την προσέγγισή του συνεχώς, ανάλογα με το πρόβλημα και την προσωπικότητα του κάθε πελάτη. Αυτή βέβαια η μέθοδος αυξάνει την πολυπλοκότητα και θέτει μεγαλύτερες απαιτήσεις στους θεραπευτές, εφόσον δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ίδια σενάρια σε όλους τους πελάτες.

Ο Erickson συγκέντρωνε πληροφορίες για τους πελάτες του μέσω ερωτήσεων και παρατήρησης και συνεργαζόταν μαζί τους με τους δικούς τους όρους. Επί της ουσίας δεν αναγνώριζε την έννοια της «αντίστασης» στην υπνωτική επικοινωνία. Ως αντίσταση θεωρούσε μόνο το αποτέλεσμα της μη επαρκούς ευελιξίας του θεραπευτή. Πίστευε δηλαδή ότι όλοι μπορούν να μπουν σε κατάσταση ύπνωσης.

Ο Erickson ερχόταν σε επαφή με τον πελάτη, πάντα με βάση το μοντέλο του κόσμου του πελάτη και πίστευε ότι όλοι οι πελάτες είχαν ήδη όλα τα μέσα & πηγές που χρειάζονταν, απλά δεν ήξεραν πώς να έχουν πρόσβαση σε αυτές. Η δουλειά του ήταν να φέρει τους πελάτες σε επαφή με τους πόρους τους και να τους δώσει περισσότερες επιλογές συμπεριφοράς στη ζωή τους.

Θεωρούσε ότι εάν είχαν κάποια καλύτερη επιλογή, θα την εκμεταλλευόντουσαν. Οι άνθρωποι κάνουν τις καλύτερες επιλογές που μπορούν, δεδομένου του τι γνωρίζουν μέχρι εκείνη τι στιγμή. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο Erickson ήταν εξαιρετικά ρεαλιστής και δεν ενδιαφερόταν για την ταξινόμηση της ασθένειας και τη διάγνωση, αλλά για την εξασφάλιση της αλλαγής που επιθυμούσε ο κάθε πελάτης.

Η υπνωτική του γλώσσα ήταν εξειδικευμένη και πολυεπίπεδη. Χρησιμοποιούσε με τεράστια ικανότητα τις γλωσσικές μεταφορές, οι οποίες έμπαιναν στην καρδιά του προβλήματος του πελάτη. Ήταν επίσης ένας πολύ οξύς παρατηρητής και ήταν σε θέση να βαθμονομήσει τις πολύ μικρές αλλαγές στη φυσιολογία του πελάτη και να τις καταλάβει.

Παρακάτω παραθέτω οχτώ από τις βασικές υποθέσεις – αξιώματα της υπνοθεραπευτικής προσέγγισης του Milton Erickson, τις οποίες θα παρουσιάσω και αναλύσω σε επόμενα άρθρα μου:

• Υπόθεση 1η: Ο πόνος είναι αυτό που παρακινεί τους πελάτες να αναζητήσουν θεραπεία.

• Υπόθεση 2η: Ο πρωταρχικός στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση και όχι η εξάλειψη της δυσφορίας ή του πόνου.

• Υπόθεση 3η: Οι άνθρωποι έχουν συνειδητό και ασυνείδητο νου.

• Υπόθεση 4η: Μια πληγωμένη, ανεπαρκής ή ακατάλληλη σχέση μεταξύ του συνειδητού και ασυνείδητου νου μπορεί να προκαλέσει μια ποικιλία επώδυνων συναισθηματικών, συμπεριφορικών και διαπροσωπικών προβλημάτων ή συμπτωμάτων.

• Υπόθεση 5η: Οι πελάτες είναι γενικά ανίκανοι ή απρόθυμοι να παραδεχτούν, να δουν ή να βιώσουν την πηγή του πόνου τους ή μπορεί να φοβούνται τις συνέπειες από αυτό. Αυτές οι συμπεριφορές καθιστούν δύσκολη την εξέταση ή την ανακούφιση του πόνου και μπορεί να διαιωνίσουν τα συμπτώματα.

• Υπόθεση 6η: Ο πόνος είναι ο καλύτερος οδηγός. Εφιστά αυτόματα την προσοχή στη θέση του προβλήματος. Ο θεραπευτής πρέπει να επικεντρωθεί στον πόνο και να βοηθήσει τον πελάτη να το κάνει επίσης.

• Υπόθεση 7η. Μόλις εντοπιστεί η πηγή του πόνου, οι πελάτες θα διορθώσουν ανακλαστικά ή θα εξαλείψουν αυτό το πρόβλημα αν μπορούν. Οι άνθρωποι έχουν εγγενώς τη δυνατότητα να αυτό-διορθωθούν και αυτό-θεραπευτούν.

• Υπόθεση 8η: Δεν μπορούν όλοι οι πελάτες να διορθώσουν τα προβλήματά τους χωρίς βοήθεια. Μερικοί πρέπει να μάθουν νέες δεξιότητες ή να στρέψουν την προσοχή τους προς νέους τρόπους σκέψης, και να κάνουν, ή να θυμηθούν παλιές δεξιότητες και αντιλήψεις πριν μπορέσουν να το κάνουν. Συχνά είναι καλύτερο εάν αυτή η μάθηση συμβαίνει σε ασυνείδητο επίπεδο.